کولر گازی یا اسپلیت و انواع آن چیست؟

کولر گازی چیست؟

کولر گازی یکی از متداول ترین دستگاه های سیستم تهویه مطبوع بشمار می رود که با کمک سیکل تبرید تراکمی، گرما را از اتاق گرفته و آن را در خارج اتاق در محیط بیرون دفع می‌کند. در بعضی دستگاه‌ها امکان معکوس کردن این سیکل یا چرخه وجود داشته و می‌توان کولر را تبدیل به پمپ حرارتی یا هیت پمپ  توسط شیر چهار راهی مخصوص تبدیل کرد و در فصل زمستان از آن برای گرمایش و در فصل تابستان برای سرمایش محیط استفاده کرد.

کولرگازی ها از اجزاء اصلی یک سیکل تبرید تراکمی شامل :

کمپرسور: مبرد یا گاز تبرید را متراکم و با دما و فشار بالا، آن را به سمت کندانسور ارسال میکند.

کندانسور: مبرد (گاز فشار بالا) را از کمپرسور دریافت میکند و گرمای مبرد را به هوا بیرون انتقال میدهد و گاز را به مایع تبدیل میکند.

شیر انبساط: در مسیر عبور مایع از کندانسور به اواپراتور قرار میگیرد جهت افت فشار و کنترل میزان مبرد ورودی به اواپراتور

اواپراتور: مبرد با دمایی پایین تر از دمای محیط در اواپراتور حرکت میکند و برای سرد کردن محیط کاربرد دارد و در انتهای سیکل و اواپراتور مبرد به صورت گاز به کمپرسور باز میگردد

و گاز تبرید یا مبرد های رایج R-22 یا R-134a و..... هستند که در سیکل تبرید قرار میگیرند.

به بیان ساده تر میتوان گفت : کولر های گازی که با تبدیل کردن مبرد از حالت گاز به مایع و دوباره مایع به گاز سرمای موجود در هوای دریافتی از محیط که توسط اواپراتور صورت گرفته را می گیرند و آن را به محیط اتاق توسط فن انتقال میدهد.

کولر های گازی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد

دسته اول کولر های که از یک قسمت تشکیل مانند کولر های

• پنجره ای
• پرتابل (قابل حمل)

و دسته دوم کولر های که از دو قسمت تشکیل شده اند که به آنها اسپلیت می‌گویند:

• دیواری
• ایستاده
• مولتی
• کاستی
• کانالی (داکت)

انواع سیستم کمپرسوری:

1. کمپرسور دور ثابت 2. کمپرسور دور متغیر (اینورتر)

برخلاف تبلیغات منفی کولرگازی با توجه به راندمان و کارایی بالایی که دارد دستگاه پرمصرفی نیست.

 با انتخاب مدل اینورتر کولر گازی، صرفه جویی زیادی می توان کرد.  اما کولرهای آبی، آب و برق زیادی مصرف می‌کنند.  با توجه به کمبود آب، استفاده از کولر آبی منطقی نیست. کولرهای آبی جای زیادی را اشغال می‌کنند و راندمان کمی دارند. کولر آبی گرد و خاک و صدا را وارد اتاق می‌کند. در فصل زمستان، دریچه کولر منبع ورود سرما به خانه است و انرژی گرمایی را هدر می‌دهد.

کولر گازی یا اسپلیت (دوتکه)، ویژگی‌ و قابلیت‌های زیادی دارند. اسپلیت دیواری در محیط‌های مسکونی و اداری کوچک جهت سرمایش و گرمایش استفاده می‌شود.

انواع کمپرسور و سیستم‌ در کولرگازی:

1. پیستونی: این کمپرسورها از ظرفیت 18000 تا 36000 بی تی یو تولید شده و بخاطر صدای زیاد و مصرف بالا تقریبا دیگر تولید نمی‌شوند و از رده خارج شده‌اند.

2. روتاری : کمپرسورهای روتاری در ظرفیت 7000 الی 36000 بی تی یو تولید شده و کم صدا و کم مصرف هستند.

3. اسکرال : این کمپرسورها از ظرفیت 24000 الی 96000 بی تی یو در بازار موجود می‌باشند و به دلیل صدای کم، قدرت بالا و مصرف پایین‌تر در مدل‌های 30000 و بالاتر کاربرد زیادی دارند. کمپرسور اسکرال به دلیل قدرت بالا در فاصله لوله کشی بین پنل و کندانسور بیشترین فضا را می‌تواند پوشش دهد.

دو سیستم اصلی در کولرگازی و کمپرسور وجود دارد:

1. کمپرسور معمولی یا دورثابت

2. کمپرسور اینورتر یا دور متغیر

در کولرگازی دورثابت کمپرسور با حداکثر توان کار می‌کند. هنگام خاموش و روشن شدن، توان زیادی مصرف می‌کند. کولر گازی اینورتر با توجه به دما، رطوبت محیط و همچنین دمای تنظیم شده توسط کنترل دستی، دور کمپرسور را تغییر می‌دهد.

در نتیجه چون با دور کم (توان کم)، متوسط و یا دور بالا (توان حداکثر) کار می‌کند و به دفعات اضافی خاموش روشن نمی‌شود؛ بین 40 الی 60 درصد مصرف برق و صدای کمتری دارد.

رده انرژی و برچسب انرژی در کولرگازی:

دسته بندی انرژی در دستگاه‌های برقی 7 دسته (A الی G) است. A کم مصرف‌ترین و پربازده‌ترین و G دسته بندی پرمصرف‌ و کم بازده است. رده انرژی A و B ، بهترین حالت مصرف انرژی است.

سه عامل اصلی زیر را هنگام انتخاب دستگاه بسنجید و مقایسه نمایید:

1. وات مصرفی دستگاه که باید کمتر باشد و همچنین ظرفیت خالص بالاتر از ظرفیت اسمی

2. آمپر مصرفی که باید کمترین باشد که در برخی کاتالوگ‌ها فقط وات مصرفی وجود دارد. این عدد (وات مصرفی) را بر220 تقسیم نمایید تا آمپر مصرفی دستگاه مشخص شود.

3. نرخ بازدهی انرژی (EER): فاکتور اصلی در برچسب انرژی است و هرچه عدد بالاتری باشد نشان بهتر بودن دستگاه است . نرخ بازده از تقسیم وات ظرفیت بر وات مصرفی حاصل شده و بین 2.20 تا 3.20 و بالاتر می‌باشد. برای مثال برچسب A نرخ بازده انرژی آن 3.20 و بالاتر باید باشد و برچسب B نرخ بازده انرژی بین 3.00 تا 3.20 دارد. در واقع میزان بالای این عدد مهم است نه وات یا آمپر.

مناطق آب و هوایی در انتخاب کولرهای گازی:

1. سردسیر    2. معتدل   3. گرم و مرطوب (حاره ای یا تروپیکال)

در ایران کولرگازی برای مناطق معتدل یا گرم تولید می‌شود. نوع معتدلT1 تا دمای 43 درجه و نوع حاره ایT3 تا دمای 52 درجه سانتی گراد قابل استفاده است.

ویژگی‌ها و امکانات اصلی کولرگازی یا اسپلیت:

1. سرمایش بی نظیر 2. رطوبت گیری  3. زیبا و دکوراتیو  4. مجهز به فیلترتصفیه هوا   5. ریموت کنترل دستی یا دیواری  6. کم حجم  7. کمک گرمایش   8. عدم انتقال آلودگی از بیرون به داخل   9. کارایی بالا  10. تنظیمات ساعت و تایمر  11. گردش خودکار هوا  12. توزیع یکسان سرمایش در کل فضا   13. مصرف متوسط و مفید

سیستم تهویه مطبوع یا همان کولر گازی اسپلیت دارای دو قسمت اصلی است: پنل داخلی و پنل خارجی که با هم کار می‌کنند ، پنل داخلی در فضای داخل منزل و پنل خارجی در بیرون از منزل (پشت بام ) نصب میگردد.

پنل خارجی : کمپرسور، کندانسور، شیرانبساط، فن (دفع کننده گرما)

پنل داخلی : اواپراتور، فن ( خنک کننده )، دریچه تنظیم، فیلتر هوا ، لوله تخلیه

 در ادامه به بحث کولر گازی و نحوه کارکرد ان در حالت سرمایش و گرمایش میپردازیم.

نحوه کارکرد کولر گازی در حالت سرمایشی:

ابتدا کمپرسور، گاز را فشرده می کند، با بالارفتن فشار، دمای گاز بالا می‌رود.

مرحله بعد گاز فشرده شده با دمای بالا وارد کندانسور قسمت (پنل خارجی) شده سپس با عبور از ان و چرخش فن گرمای خود را از دست داده وگرما را به محیط بیرون انتقال میدهد و تبدیل به مایعی پر فشار میشود.

این مایع بعد از عبور از شیر انبساط (لوله مویی) فشار آن کاهش پیدا کرده، آماده ورود به اواپراتور (پنل داخلی) میشود.

 در این مرحله مایع به گاز تبدیل شده و مایع برای تبدیل به بخار شدنش از محیط، گرما میگیرد و به دمای جوشش می رسد ودر نهایت فن باد سرد را به محیط داخل انتقال میدهد.

و اواپراتور گرمای محیط را گرفته، تبدیل به گاز شده و به سمت کمپرسور (موتور بیرونی) میرود. این سیکل را سیکل تبرید می نامند.

 نحوه کارکرد کولر گازی در حالت گرمایشی:

زمانیکه کولر گازی در حالت گرمایشی قرار دارد، سیکل عملکرد کولر گازی توسط شیر چهار طرفه تغییر پیدا می‌کند و با گرم شدن گاز مبرد در کمپرسور، به طور مستقیم به سمت اواپراتور می‌رود. گاز مبرد با از دست دادن گرمای خود در اواپراتور، باعث گرم شدن لوله‌های اواپراتور و گرم شدن هوای اتاق می‌شود.

لازم به ذکر است که کولر گازی‌های پرتابل و پنجره‌ای، یک تکه هستند و تنها یک پنل دارند.

اسپلیت یا کولر گازی می‌تواند در فضا با رطوبت بالا و در مناطق شرجی استفاده شود. اما کولرهای آبی، در مناطقی که هوای شرجی و مرطوب دارند، قابل استفاده نیستند. زیرا بخارات آب در هوا زیاد است و خنکی رطوبت ایجاد شده توسط کولر با مقاومت ذرات بخارات گرم معلق در هوا خنثی میشود.

چرخه عملکرد کولر گازی و اسپلیت